رابرت ردفورد

اکثر ما با اصطلاح "جوان ­اول"های سینما آشنائیم: یعنی هنرپیشه­های تازه­نفسی که هرکدام دوره­ای درخشیده و گل کرده اند. معمولا صفات خاصی را هم به این چهره­ها نسبت میدهیم: صفاتی که علاوه بر همخوانی با چهره­ی آن بازیگر, متاثر از از نقشهاییست که ایفا کرده. مثلا یکی را یاغی و سرکش میدانیم, و یکی را بیخیال و لوده. طبعا گذر زمان و تغییرات ناگزیر, این هنرپیشه­ها را هم مناسب نقشهای جاافتاده­تر میکند: و نقشهای جدید, صفات جدیدی هم به کاراکترشان میبخشد. خلاصه, یاغی جوان به پدرخوانده­ی سنگدل تبدیل میشود, و نوجوان احساساتی به والدی سختگیر! اما هنرپیشه­ای مثل رابرت ردفورد در آخرین فیلم و دوران پیریش با همان صفات و کاراکتری ظاهر میشود که در نخستین کارش: آرام, مهربان, لجباز و تنها.

رابرت ردفورد, از تباری اسکاتلندی, در سال 1936 به دنیا آمد. او که به گفته­ی خودش بچه درسخوانی نبود, بیشتر از خارج از مدرسه و از ورزش و هنر الهام میگرفت. بدون اتمام تحصیلات, شغلهای مختلفی را تجربه کرد و مدتی را در اروپا گذراند. اما نهایتا به نیویورک برگشت و علاوه بر یادگیری نقاشی, در آکادمی هنرهای دراماتیک آن شهر هم دوره دید. ردفورد از سال 1959 به بازی در تئاتر و تلویزیون مشغول, و در سال 62 نامزد جایزه تلویزیونی امی شد. نخستین فیلم سینمائی او در سال 62, نخستین تجربه­ی کارگردانی فیلمساز جوانی هم بود که از آن پس همکاری درازمدتی را با هم آغاز کردند: فیلم جنگی "کابوس جنگ" War Hauntبه کارگردانی سیدنی پولاک. به دنبال این درخشش, ردفورد در چند فیلم معتبر دیگر نیز ظاهر شد: درام جذاب "تعقیب" Chase (1966)؛ کمدی خانوادگی "پابرهنه در پارک" (1967) Barefoot in Park؛ و وسترن کنائی و تلخ "بوچ کسیدی و ساندنس کید" (1969). اما دهه­ی 70 میلادی دهه­ی اوج ردفوردبود: جوان پاکباخته­ی "گتسبی بزرگ" Great Gatsby (1974)- مامور دولت قربانی سیا در "سه روز کندر" 3 days of Condor (1975)- و خبرنگار جسور جریان رسوایی واترگیت در "همه مردان رئیس جمهور" All the President’s men (1976)- و البته همراه بهترین فیلم او یعنی "نیش" Sting (1973): درامی با مضمون کلاهبرداری که یکی از 20 فیلم پرفروش تاریخ سینماست و او را نامزد دریافت اسکار کرد. دهه­ی 80 دهه­ای کم­کار, اما شاهد موفقترین همکاری ردفورد و پولاک در فیلم "خارج از آفریقا" Out of Africa (1985) بود که نامزد دریافت 7 جایزه اسکار شد. از آخرین بازیهای ردفورد نیز میتوان به فیلم موفق تک­نفره و بدون کلام "همه چیز از دست رفته" All is Lost اشاره کرد که حکایت مردی گمشده در دریاست.

ردفورد از آغاز دهه 80 بیشتر معطوف کارگردانی شد. نخستین تجربه­اش یعنی فیلم "مردم عادی" Ordinary People (1980) نامزد اسکار بهترین کارگردانی شد؛ سپس و در پی علاقه به مضامین سیاسی, "هاوانا" Havana (1990) را ساخت؛ و در فیلم "رودی جاریست" A River Runs Through (1992) جوان­اول دیگری یعنی برد پیت را به سینما معرفی کرد.از دیگر کارگردانی/ نقش­آفرینیهای موفق ردفورد نیز میتوان به درام تحسین­شده "نجواگر اسب" (1998) Horse Whisperer؛ و آثار سیاسی "جاسوس­بازی" Spy Game (2001) و "شیرها به جای بره­ها" Lions for Lambs (2007) اشاره کرد. او در بیش از 20 فیلم راوی متن بوده, و در سال 2002 اسکار افتخاری دستاورد یک عمر تلاش را ربوده است. ردفورد را پدرخوانده سینمای مستقل و فیلمهای کم­بودجه میدانند چرا که با تاسیس جشنواره فیلمهای مستقل "ساندنس" به سال 1978, حمایتی قاطع از این نوع سینما کرده است. او که در مسائل زیست­محیطی و خیریه نیز فعال است, چندین مدرک افتخاری و مدالهای گوناگونی از کشورهای مختلف دریافت نموده.